Kern voor Klimaat

Nieuws

Jongeren eisen dat Greenpeace verzet tegen kernenergie bij het Europese Hof staakt

Greenpeace moet het verzet tegen kernenergie opgeven. Dat is de eis van een nieuwe campagne, geleid door scholier Ia Aanstoot en rechtenstudent Freek van der Heide.

Samen met andere jonge klimaatactivisten van de internationale milieugroep RePlanet, nam Aanstoot het initiatief om CO2-vrije kernenergie te behouden in de ‘groene taxonomie’ van de EU voor duurzame financiering. RePlanet heeft daarvoor een verzoek ingediend bij het Europese Hof van Justitie om te worden toegelaten in de rechtszaak die Greenpeace onlangs tegen de Europese Commissie heeft aangespannen. Het doel van de inmenging is om, aan de zijde van de Europese Commissie, kernenergie in de taxonomie te behouden. 

Volgens Aanstoot, Van der Heide en andere activisten druist deze juridische stap van Greenpeace tegen hun belangen in, omdat het klimaat niet gediend is bij een poging om kernenergie uit te sluiten van de taxonomie. Door kernenergie tegen te werken, houdt Greenpeace de fossiele brandstoffen langer in de lucht. Als het Hof het verzoek accepteert, kunnen de argumenten van de jongeren worden ingebracht in de hoorzitting.

Ia Aanstoot, een 18-jarige klimaatactiviste, staakte jarenlang van school om nu actie te ondernemen tegen de aanvallen van Greenpeace op kernenergie. (Foto: Rowan Farrell)

Ia Aanstoot (18), een Zweedse scholier die drie jaar lang elke vrijdag van school staakte als onderdeel van de door Greta Thunberg geleide Fridays For Future-beweging: “Greenpeace zit vast in het verleden en vecht tegen schone, CO2-vrije kernenergie, terwijl de wereld letterlijk in brand staat. We moeten alle beschikbare middelen gebruiken om klimaatverandering aan te pakken. Ik ben het zat om te moeten vechten tegen mijn mede-milieuactivisten over kernenergie, terwijl we zouden moeten vechten tegen fossiele brandstoffen.” 

Freek van der Heide (23), rechtenstudent in Amsterdam: “In Nederland en ook in andere landen is er brede maatschappelijke steun voor kernenergie. Steeds meer mensen, vooral jongeren, begrijpen dat kerncentrales geen CO2 uitstoten en ook geen luchtvervuiling. Bovendien levert een klein beetje uranium zoveel energie op dat er genoeg is voor iedereen om een welvarend leven te kunnen hebben.” 

Klik hier om het hele verhaal van Freek van der Heide te lezen. 

Rechtenstudent Freek van der Heide steunt kernenergie en wijst op de brede maatschappelijke steun.

Tegelijk met het verzoek aan het Europese Hof lanceren Aanstoot en Van der Heide een petitie, waarin ze Greenpeace oproepen om te stoppen met alle campagneactiviteiten tegen kernenergie. Wetenschappers hebben immers allang aangetoond dat kernenergie noodzakelijk, schoon en veilig is om verdere ontwrichting van het klimaat te voorkomen.

James Hansen, gerenommeerd klimaatwetenschapper: “Het is 35 jaar geleden dat ik voor het Amerikaanse Congres getuigde dat het broeikaseffect waarneembaar was, en over de risico’s van klimaatverandering. Sindsdien hebben we jonge mensen zoals Ia in de steek gelaten en dat zullen we blijven doen, tenzij we een technologie zoals kernenergie gebruiken om fossiele brandstoffen snel af te bouwen.”

Op 9 september 2022 vroeg Greenpeace de Europese Commissie om haar besluit over de opname van kernenergie en aardgas in de taxonomie te herzien. De Commissie verwierp dit verzoek op 8 februari 2023. Daarop stapte Greenpeace naar het Europese Hof. Campagnevoerders van ‘Dear Greenpeace’ willen echter dat kernenergie níet van tafel gaat.

Tijdens de Klimaatmars 2021 in Amsterdam liepen activisten voor kernenergie mee.

Momenteel is kernenergie de belangrijkste bron van schone energie in de Europese Unie. Vorig jaar waren kerncentrales hier goed voor 21,9% van alle elektriciteit. Landen als Frankrijk en Zweden hebben hun elektriciteitssector snel kunnen opschonen dankzij kernenergie. Landen in Europa die kernenergie gebruiken, hebben stelselmatig lagere CO2-uitstoot dan landen zonder kernenergie.

De campagne van de jongeren wordt betaald door RePlanet, een filantropisch gefinancierde milieugroep die geen donaties van de industrie of politieke partijen accepteert. De belangrijkste donateur in 2022/23 was de Quadrature Climate Foundation. Een volledige transparantieverklaring en de statuten van RePlanet zijn hier te vinden. 

Ia Aanstoot leidt een team van jonge mensen. Naast Freek van der Heide zijn de andere deelnemende klimaatactivisten: Ariel Marchel (14), scholier en lid van Extinction Rebellion uit Polen; Filip Auvoja (17), scholier uit Zweden; Julia Galosh (22), bioloog uit Polen; François Jaffré (24), student internationale betrekkingen uit Frankrijk; en Ellen Ojala (26), student politieke wetenschappen uit Finland. 

Zij stellen dat zij zich in de steek gelaten voelen door het anti-wetenschappelijke standpunt van Greenpeace als het gaat om kernenergie. Ze stellen dat dit standpunt veertig jaar geleden misschien begrijpelijk was, maar dat het niet bijstellen ervan in het licht van de klimaatcrisis hun toekomst in gevaar brengt. 

Deel dit bericht:

Steun onze burgerbeweging met een donatie!

Nieuwsbrief

Sluit je aan!

Doneer

Steun ons!

Bedrag





Ruimte voor natuur

In een beetje uranium zit enorm veel energie verpakt. Daarom heeft kernenergie maar weinig grondstoffen, weinig mijnbouw en weinig ruimte nodig. Op een industrieterrein valt een kerncentrale onopvallend weg. 

Over de hele levenscyclus legt kernenergie het minste beslag op aardoppervlakte. Dat tonen metastudies aan van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek van de Europese Commissie (JRC) en de Europese Economische Commissie van de Verenigde Naties (UNECE). 

Hoe is dat voor kerncentrales in Nederland? Volgens de Regionale Energie Strategieën (RES) volstaan vier voetbalvelden om via kernenergie meer dan de helft van alle jaarlijkse stroom in Nederland te leveren. 

Meer lezen? 

Wat de RES zegt over ruimtegebruik van energiebronnen 

Studie JRC over ruimtegebruik (p. 51)

Studie UNECE over ruimtegebruik (p. 53)

Een stabiel klimaat

Het IPCC berekende voor alle energiebronnen de CO2-uitstoot voor de hele levenscyclus ( mijnbouw, transport, afval, etc.). Bij kernenergie is dat vergelijkbaar met windenergie., ofwel: 18 keer lager dan bij biomassa en 40 keer lager dan bij aardgas. 

Europa’s landen met een energievoorziening met een lage CO2-uitstoot – Zweden, Frankrijk, Zwitserland – gebruiken dan ook voor een aanzienlijk deel kernenergie, soms in combinatie met waterkrachtcentrales. Helaas is de groeipotentie voor waterkracht beperkt. 

Deze twee bronnen – kernenergie en waterkracht – zijn historisch gezien dan ook de snelste manieren gebleken om schone elektriciteit in grote hoeveelheden op het net te brengen. Zo gebeurde dat bijvoorbeeld in Noorwegen, Zweden, Finland en Canada. 

Meer weten? 

Studie IPCC: CO2-uitstoot levenscyclus voor alle energiebronnen

Zo deden landen het die snel en stevig hun CO2-uitstoot verlaagden

Een schoon milieu

Kerncentrales stoten geen luchtvervuilende stoffen uit. Ook is er minder mijnbouw nodig; gerekend naar de opbrengst gebruikt kernenergie van alle energiebronnen de minste grondstoffen, zowel tijdens de bouw als de productie. Uranium is overvloedig aanwezig. 

Kernafval wordt zorgvuldig afgeschermd van mens en milieu. Finland bouwt aan een faciliteit voor de eindberging met plaats genoeg voor alle hoogradioactief afval van de hele wereld. De restproducten kunnen echter ook in een kerncentrale worden gerecycled.

Meer weten? 

Studie: Laagste grondstoffenverbruik bij kernenergie 

De Correspondent: Hier slaat Finland het kernafval op

Werken aan innovatie

Een keuze voor kernenergie betekent werkgelegenheid. Tijdens de bouw van een kerncentrale zullen duizenden mensen nodig zijn op de bouwplaats. Is de kerncentrale in bedrijf, dan zijn er diverse banen voor uiteenlopende kwalificaties en opleidingsniveaus.

Onze keuze om kernenergie een rol te geven in het klimaatbeleid is omdat het een bewezen techniek is die werkt. Maar innovatie is belangrijk. Niet alleen in de nucleaire technologie, maar ook in andere schaalbare klimaatoplossingen. Er moet extra geld komen voor onderzoek en ontwikkeling.

Voor grote uitdagingen als de overgang naar een CO2-vrije samenleving is het nodig om onze kenniseconomie verder te ontwikkelen. Daarom moeten we blijven inzetten op slimme innovatie met een sociale en duurzame impact.

Brede welvaart voor iedereen

Veel subsidies in het klimaatbeleid zijn gunstig voor grote bedrijven, huiseigenaren of landbezitters. Een eerlijke energietransitie dient echter niet de financiële belangen van een minderheid, maar vooral de algemene belangen van de meerderheid.

Voor een brede welvaart willen we dat de samenleving optimaal profiteert van maatregelen die het klimaat ontzien. Met kerncentrales zorgen we voor een bron van constante energie die de lucht niet vervuilt en ruimte overhoudt voor natuur.

Een kerncentrale is duur voor investeerders, maar goedkoop voor de samenleving. De maatschappelijke opbrengsten zijn aanzienlijk. Wanneer de staat (deels) eigenaar is, vloeien de opbrengsten terug naar de burgers via pensioenfondsen en sociale voorzieningen.

Een taak voor de overheid

Het marktdenken is doorgeschoten. Dat zien we vooral in het energiebeleid. Alles wat goedkoop is en snel geld oplevert voor bedrijven, wordt beloond. Bij zaken van algemeen belang, zoals de energievoorziening, past een sterkere rol van de overheid.

Kerncentrales opereren in een gecentraliseerd systeem op gereguleerde wijze. In een aantal moderne landen waar kernenergie een grote rol in de energiemix speelt, zijn kerncentrales (deels) eigendom van de staat. Denk aan Canada, Zweden en Frankrijk.

Sinds de liberalisering van de Europese energiemarkt in de jaren negentig slaagde geen enkel land erin om de CO2-uitstoot snel te verlagen. De markt zal dat niet doen. Landen die binnen een periode van tien jaar het snelst de CO2-uitstoot omlaag brachten deden dat dankzij een overheid die besloot hoe en waarin te investeren.

Nieuwsbrief

Sluit je aan!

Kernenergie is schoon

Wanneer steenkool, aardgas, olie of biomassa wordt verbrand, vervuilt de lucht. Dat zorgt jaarlijks voor miljoenen dodelijke slachtoffers. Omdat er in een kerncentrale niets wordt verbrand, vervuilt de lucht niet. De ‘rook’ uit een koeltoren is gewoon waterdamp. 

Daarom hoort kernenergie, samen zon en wind, tot de veiligste energiebronnen die we hebben. Dat is ook zo wanneer we de gevolgen van kernongevallen meenemen.

Meer weten? Waarom kernenergie en hernieuwbaar veel veiliger zijn dan fossiel

Kernenergie is compact

Omdat uranium zo boordevol energie zit, heeft kernenergie weinig ruimte nodig. Een brokje uranium ter grootte van 1 pingpongbal is voldoende om iemand in een moderne samenleving te voorzien van alle energie in zijn of haar hele leven. 

Doordat een kerncentrale zoveel geconcentreerde energie levert, kan dat op een klein oppervlakte. Dan is er meer ruimte over voor vrije en ongerepte natuur.

Kernenergie is goedkoop

De bouw van een kerncentrale kost veel geld, maar een centrale gaat heel lang mee. De stroom uit een kerncentrale is daardoor goedkoop voor de burgers. In die elektriciteitsprijs is de verwerking en opslag van kernafval al opgenomen. 

Meer kernenergie is goedkoper dan meer hernieuwbaar, aldus het Planbureau voor de Leefomgeving. Uranium is goedkoop en de centrale kan wel 60 of 80 jaar mee. Als de staat (mede)eigenaar is, profiteert de samenleving nog meer via sociale voorzieningen.

Kernenergie is betrouwbaar

Een moderne samenleving heeft 24 uur per dag stroom nodig, zeker als we elektrisch gaan koken, rijden en verwarmen. Kerncentrales leveren voortdurend CO2-vrije stroom, ongeacht het weer. Tijdens de brandstofwissel en onderhoud ligt de productie even stil.

Overigens kunnen kerncentrales ook flexibele stroom leveren wanneer zon en wind vanuit de politiek de voorkeur krijgen. In Frankrijk gebeurt dat al. Dat maakt de energievoorziening wel onnodig duurder.

Kernenergie is duurzaam

Alle energiebronnen hebben een milieu-impact: er zijn grondstoffen nodig, er is afval, et cetera. De milieu-impact van kernenergie is laag. Een kerncentrale heeft weinig grondstoffen nodig en produceert weinig afval, dat bovendien goed wordt afgeschermd voor mens en natuur. De wetenschappelijke dienst van de Europese Commissie (JRC) heeft bepaald dat kernenergie net zo duurzaam is als zon en wind. 

Over de grondstoffen: wereldwijd is er volop en overal uranium beschikbaar. De voorraad op aarde en in de oceaan is onuitputtelijk. Over het afval: het wordt veiliger opgeslagen dan welk ander industrieel afval ook, en kan bovendien worden gerecycled en als brandstof dienen in nieuwe kernreactoren.  

Kernenergie is CO2-vrij

Bij kernenergie is er geen uitstoot van CO2 of andere broeikasgassen. Dat komt omdat er in een kerncentrale niets wordt verbrand, zoals in centrales voor aardgas, steenkool en biomassa. Het IPCC erkent kernenergie als klimaatoplossing. 

Rekenen we over de hele levenscyclus (mijnbouw, transport, afval, etc.), dan is er bij iedere energiebron CO2-uitstoot. Voor kernenergie is de CO2-uitstoot per eenheid energie vergelijkbaar met windenergie.

Uitstoot CO2 in g/kWh, levenscyclus (bron: IPCC)

Wind

0

Kern

0

Zon

0

Biomassa

0

Aardgas

0

Steenkool

0