Kern voor Klimaat

Nieuws

De weerstand tegen kernenergie komt uit de onderbuik

Els de Groen ontkent de lage CO2-uitstoot van kerncentrales, meent dat we nog altijd afhankelijk blijven van Rusland en vreest dood en verderf (‘Kernenergie is heel duur, vooral in mensenlevens’, Algemeen Dagblad, 1 maart). Het is moeilijk om in haar stuk één zin te vinden die klopt.

Door Yonis le Grand en Marco Visscher​

De CO2-uitstoot bij kernenergie zou volgens De Groen ‘acht tot dertig maal’ groter zijn dan bij windenergie. Volgens het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, is die uitstoot echter gelijk. Gemeten naar de geproduceerde elektriciteit over de hele levensduur, van mijnbouw tot afvalverwerking, stoten kerncentrales en windmolens even weinig uit, het minste van alle energiebronnen.

Europa blijft afhankelijk van Moskou voor uraniumerts, schrijft De Groen. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD) geeft echter aan dat Rusland maar 5 procent van al het uranium wereldwijd levert. Nu al weigeren energieconcerns als Vattenfall kernbrandstof uit Rusland; ze halen het net zo makkelijk uit andere landen. Er is maar weinig uranium nodig, het is ruim voorradig, verdeeld over alle continenten, en erg goedkoop. Uiteindelijk is het recyclebaar, waardoor het tienduizenden jaren meekan. De Groen denkt dat de herverrijking van uranium uit gerecyclede kernafval ‘alleen nog’ in Rusland gebeurt; maar in Almelo doet Urenco dit net zo goed

En zo rammelt het verhaal van Els de Groen aan alle kanten. De oud-europarlementariër van De Groenen meent dat de grootste schadepost bestaat uit mensenlevens. Bij mijnbouw, materiaaltransport, onderhoud en afvalverwerking kan van alles misgaan. Dat geldt voor alle energiebronnen. Studies die alle dodelijke ongevallen in de hele levenscyclus bij alle energiebronnen vergelijken, tonen aan dat kernenergie net zo veilig is als energie uit zon en wind. Sterker, doordat schone kerncentrales de bouw van vieze kolencentrales hebben verhinderd, heeft kernenergie sinds de jaren zeventig voorkomen dat zo’n 1,8 miljoen mensen stierven aan luchtvervuiling. 

Het lijkt er sterk op dat De Groen zich laat informeren door bepaalde organisaties die de vaak weinig sensationele werkelijkheid over kernenergie enorm opkloppen. Zij hebben tientallen jaren ervaring met het zaaien van angst en twijfel: een beproefde tactiek die ook wordt gehanteerd door mensen die antropogene klimaatverandering ontkennen of geloven dat vaccinaties slecht voor je zijn. Helaas passen zij het toe op een energiebron die volgens experts niet alleen noodzakelijk zal zijn vanwege klimaatverandering en een groeiende wereldbevolking, maar ook ruimte biedt voor ontwikkeling en natuurbehoud.

De organisaties die zich professioneel keerden tegen kernenergie waren er lange tijd succesvol mee. Hun doemverhalen sloegen aan bij een diepgewortelde argwaan over die magische wijze van energieproductie die historisch was gelinkt aan de productie van atoombommen. Ze vonden gehoor bij een publiek dat weinig waarde hechtte aan feiten, maar vertrouwde op de onderbuik. 

Zo verwijst De Groen, die in de jaren tachtig voor Aktie Strohalm een pamflet schreef over de vermeende gevaren van lage doses straling, in haar opiniestuk naar een recent rapport van Ian Fairlie die deze oude en allang ontkrachte beweringen zou ondersteunen. Fairlie heeft echter sinds 2010 niet meer in wetenschappelijke vakbladen gepubliceerd, en staat buiten het academisch debat. Wel is het bekend dat hij zich in 2006 door De Groenen in het Europarlement liet inhuren om een rapport van de Verenigde Naties over de gezondheidseffecten Tsjernobyl te ondermijnen. De Groen heeft alle schijn van ‘confirmation bias’, ofwel de neiging om informatie te zoeken of te manipuleren ter bevestiging van de eigen vooroordelen. 

De tijden zijn veranderd. Klimaat is nu de hoofdprioriteit, met kernenergie is veel ervaring opgebouwd en er is meer wetenschappelijke data beschikbaar. Er is een breed besef dat kerncentrales een geduchte concurrent zijn van kolencentrales en gascentrales. Er is een breed maatschappelijk draagvlak voor kernenergie; in de achterban van alle partijen zijn meer voor- dan tegenstanders voor investeringen in kernenergie. Op internet is veel gedegen informatie over kernenergie te vinden – maar dan moeten we wel luisteren naar de kennis van degelijke wetenschappers en betrouwbare instanties, niet naar de twijfelzaaiers van het klimaatdebat. 

Yonis le Grand, werktuigbouwkundig ingenieur en afgestudeerd in kernfusie, en Marco Visscher, auteur van Waarom we niet bang hoeven te zijn voor kernenergie, zijn verbonden aan actiegroep Kern voor Klimaat.

Deel dit bericht:

Steun onze burgerbeweging met een donatie!

Nieuwsbrief

Sluit je aan!

Doneer

Steun ons!

Bedrag





Ruimte voor natuur

In een beetje uranium zit enorm veel energie verpakt. Daarom heeft kernenergie maar weinig grondstoffen, weinig mijnbouw en weinig ruimte nodig. Op een industrieterrein valt een kerncentrale onopvallend weg. 

Over de hele levenscyclus legt kernenergie het minste beslag op aardoppervlakte. Dat tonen metastudies aan van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek van de Europese Commissie (JRC) en de Europese Economische Commissie van de Verenigde Naties (UNECE). 

Hoe is dat voor kerncentrales in Nederland? Volgens de Regionale Energie Strategieën (RES) volstaan vier voetbalvelden om via kernenergie meer dan de helft van alle jaarlijkse stroom in Nederland te leveren. 

Meer lezen? 

Wat de RES zegt over ruimtegebruik van energiebronnen 

Studie JRC over ruimtegebruik (p. 51)

Studie UNECE over ruimtegebruik (p. 53)

Een stabiel klimaat

Het IPCC berekende voor alle energiebronnen de CO2-uitstoot voor de hele levenscyclus ( mijnbouw, transport, afval, etc.). Bij kernenergie is dat vergelijkbaar met windenergie., ofwel: 18 keer lager dan bij biomassa en 40 keer lager dan bij aardgas. 

Europa’s landen met een energievoorziening met een lage CO2-uitstoot – Zweden, Frankrijk, Zwitserland – gebruiken dan ook voor een aanzienlijk deel kernenergie, soms in combinatie met waterkrachtcentrales. Helaas is de groeipotentie voor waterkracht beperkt. 

Deze twee bronnen – kernenergie en waterkracht – zijn historisch gezien dan ook de snelste manieren gebleken om schone elektriciteit in grote hoeveelheden op het net te brengen. Zo gebeurde dat bijvoorbeeld in Noorwegen, Zweden, Finland en Canada. 

Meer weten? 

Studie IPCC: CO2-uitstoot levenscyclus voor alle energiebronnen

Zo deden landen het die snel en stevig hun CO2-uitstoot verlaagden

Een schoon milieu

Kerncentrales stoten geen luchtvervuilende stoffen uit. Ook is er minder mijnbouw nodig; gerekend naar de opbrengst gebruikt kernenergie van alle energiebronnen de minste grondstoffen, zowel tijdens de bouw als de productie. Uranium is overvloedig aanwezig. 

Kernafval wordt zorgvuldig afgeschermd van mens en milieu. Finland bouwt aan een faciliteit voor de eindberging met plaats genoeg voor alle hoogradioactief afval van de hele wereld. De restproducten kunnen echter ook in een kerncentrale worden gerecycled.

Meer weten? 

Studie: Laagste grondstoffenverbruik bij kernenergie 

De Correspondent: Hier slaat Finland het kernafval op

Werken aan innovatie

Een keuze voor kernenergie betekent werkgelegenheid. Tijdens de bouw van een kerncentrale zullen duizenden mensen nodig zijn op de bouwplaats. Is de kerncentrale in bedrijf, dan zijn er diverse banen voor uiteenlopende kwalificaties en opleidingsniveaus.

Onze keuze om kernenergie een rol te geven in het klimaatbeleid is omdat het een bewezen techniek is die werkt. Maar innovatie is belangrijk. Niet alleen in de nucleaire technologie, maar ook in andere schaalbare klimaatoplossingen. Er moet extra geld komen voor onderzoek en ontwikkeling.

Voor grote uitdagingen als de overgang naar een CO2-vrije samenleving is het nodig om onze kenniseconomie verder te ontwikkelen. Daarom moeten we blijven inzetten op slimme innovatie met een sociale en duurzame impact.

Brede welvaart voor iedereen

Veel subsidies in het klimaatbeleid zijn gunstig voor grote bedrijven, huiseigenaren of landbezitters. Een eerlijke energietransitie dient echter niet de financiële belangen van een minderheid, maar vooral de algemene belangen van de meerderheid.

Voor een brede welvaart willen we dat de samenleving optimaal profiteert van maatregelen die het klimaat ontzien. Met kerncentrales zorgen we voor een bron van constante energie die de lucht niet vervuilt en ruimte overhoudt voor natuur.

Een kerncentrale is duur voor investeerders, maar goedkoop voor de samenleving. De maatschappelijke opbrengsten zijn aanzienlijk. Wanneer de staat (deels) eigenaar is, vloeien de opbrengsten terug naar de burgers via pensioenfondsen en sociale voorzieningen.

Een taak voor de overheid

Het marktdenken is doorgeschoten. Dat zien we vooral in het energiebeleid. Alles wat goedkoop is en snel geld oplevert voor bedrijven, wordt beloond. Bij zaken van algemeen belang, zoals de energievoorziening, past een sterkere rol van de overheid.

Kerncentrales opereren in een gecentraliseerd systeem op gereguleerde wijze. In een aantal moderne landen waar kernenergie een grote rol in de energiemix speelt, zijn kerncentrales (deels) eigendom van de staat. Denk aan Canada, Zweden en Frankrijk.

Sinds de liberalisering van de Europese energiemarkt in de jaren negentig slaagde geen enkel land erin om de CO2-uitstoot snel te verlagen. De markt zal dat niet doen. Landen die binnen een periode van tien jaar het snelst de CO2-uitstoot omlaag brachten deden dat dankzij een overheid die besloot hoe en waarin te investeren.

Nieuwsbrief

Sluit je aan!

Kernenergie is schoon

Wanneer steenkool, aardgas, olie of biomassa wordt verbrand, vervuilt de lucht. Dat zorgt jaarlijks voor miljoenen dodelijke slachtoffers. Omdat er in een kerncentrale niets wordt verbrand, vervuilt de lucht niet. De ‘rook’ uit een koeltoren is gewoon waterdamp. 

Daarom hoort kernenergie, samen zon en wind, tot de veiligste energiebronnen die we hebben. Dat is ook zo wanneer we de gevolgen van kernongevallen meenemen.

Meer weten? Waarom kernenergie en hernieuwbaar veel veiliger zijn dan fossiel

Kernenergie is compact

Omdat uranium zo boordevol energie zit, heeft kernenergie weinig ruimte nodig. Een brokje uranium ter grootte van 1 pingpongbal is voldoende om iemand in een moderne samenleving te voorzien van alle energie in zijn of haar hele leven. 

Doordat een kerncentrale zoveel geconcentreerde energie levert, kan dat op een klein oppervlakte. Dan is er meer ruimte over voor vrije en ongerepte natuur.

Kernenergie is goedkoop

De bouw van een kerncentrale kost veel geld, maar een centrale gaat heel lang mee. De stroom uit een kerncentrale is daardoor goedkoop voor de burgers. In die elektriciteitsprijs is de verwerking en opslag van kernafval al opgenomen. 

Meer kernenergie is goedkoper dan meer hernieuwbaar, aldus het Planbureau voor de Leefomgeving. Uranium is goedkoop en de centrale kan wel 60 of 80 jaar mee. Als de staat (mede)eigenaar is, profiteert de samenleving nog meer via sociale voorzieningen.

Kernenergie is betrouwbaar

Een moderne samenleving heeft 24 uur per dag stroom nodig, zeker als we elektrisch gaan koken, rijden en verwarmen. Kerncentrales leveren voortdurend CO2-vrije stroom, ongeacht het weer. Tijdens de brandstofwissel en onderhoud ligt de productie even stil.

Overigens kunnen kerncentrales ook flexibele stroom leveren wanneer zon en wind vanuit de politiek de voorkeur krijgen. In Frankrijk gebeurt dat al. Dat maakt de energievoorziening wel onnodig duurder.

Kernenergie is duurzaam

Alle energiebronnen hebben een milieu-impact: er zijn grondstoffen nodig, er is afval, et cetera. De milieu-impact van kernenergie is laag. Een kerncentrale heeft weinig grondstoffen nodig en produceert weinig afval, dat bovendien goed wordt afgeschermd voor mens en natuur. De wetenschappelijke dienst van de Europese Commissie (JRC) heeft bepaald dat kernenergie net zo duurzaam is als zon en wind. 

Over de grondstoffen: wereldwijd is er volop en overal uranium beschikbaar. De voorraad op aarde en in de oceaan is onuitputtelijk. Over het afval: het wordt veiliger opgeslagen dan welk ander industrieel afval ook, en kan bovendien worden gerecycled en als brandstof dienen in nieuwe kernreactoren.  

Kernenergie is CO2-vrij

Bij kernenergie is er geen uitstoot van CO2 of andere broeikasgassen. Dat komt omdat er in een kerncentrale niets wordt verbrand, zoals in centrales voor aardgas, steenkool en biomassa. Het IPCC erkent kernenergie als klimaatoplossing. 

Rekenen we over de hele levenscyclus (mijnbouw, transport, afval, etc.), dan is er bij iedere energiebron CO2-uitstoot. Voor kernenergie is de CO2-uitstoot per eenheid energie vergelijkbaar met windenergie.

Uitstoot CO2 in g/kWh, levenscyclus (bron: IPCC)

Wind

0

Kern

0

Zon

0

Biomassa

0

Aardgas

0

Steenkool

0