Kern voor Klimaat

Nieuws

Opinie: ‘Eerst was ik tegen kernenergie, maar nu wil ik dat we de kerncentrale in Tihange openhouden’ | De Limburger

In 2017 was ik medeorganisator van een actie om Tihange-2 te laten sluiten. Deze ‘scheurtjesreactor’ moest dicht, vond ik. Een ongeluk in een kerncentrale, 40 kilometer over de grens met België, zou een ramp zijn voor Limburg. Ik organiseerde daarom een bus vanuit Sittard, waar ik woon, en stond samen met 50.000 anderen in een mensenketting die liep van Aken, via Maastricht, naar Luik. Nu is het zover. Op 31 januari gaat de reactor voorgoed dicht. Opnieuw zal ik demonstreren – en deze keer tégen de sluiting. Ik ben namelijk van mening veranderd.

Oorspronkelijke publicatie door Emil Jacobs in De Limburger op 25 januari 2023

In Tihange leveren drie kernreactoren al sinds de jaren tachtig schone, CO₂-vrije stroom aan het elektriciteitsnet. In Doel, vlakbij Antwerpen, staan nog eens vier reactoren. Samen leverden ze lange tijd meer dan de helft van alle stroom in België. In 2003 besloot de Belgische regering tot een kernuitstap die steeds meer vorm krijgt na veel debat en veel protesten waarbij feit en fictie meer dan eens door elkaar liepen.

De zorgen die ik in 2017 had over Tihange-2 bleken namelijk onnodig. Bij nader inzien was er helemaal geen sprake van ‘scheurtjes’. Onderzoek door experts (door onder meer Lacroix, Dulieu in 2017) bevestigde dat die imperfecties, zogenaamde waterstofvlokken, al in het staal aanwezig waren vanaf dag één en geen enkele impact hadden op de veiligheid.

Toch is Tihange-2 het haasje – en dat op nog maar de helft van de levensduur, want een kernreactor kan tot wel 80 jaar mee. Bovendien riep het Internationaal Energieagentschap tijdens de recente klimaatconferentie COP27 in Sharm el-Sheikh landen ook nog op om in te zetten op kernenergie, in het licht van de energiecrisis en de klimaatverandering.

In de komende twee jaar gaat België echter nog eens drie reactoren sluiten, nadat Doel-3 vorig jaar al vroegtijdig werd afgekoppeld van het elektriciteitsnet.

Hoe wordt de stroom die met Doel-3 werd opgewekt vervangen? Ook België investeert in zonnepanelen en windturbines en dat is goed, maar omdat die alleen werken als de zon schijnt en de wind waait, hebben ze altijd een achtervang nodig. In Duitsland, dat voorop liep met de Atomausstieg, is dat smerige bruinkool, waarvoor nu het dorp Lützerath moet wijken. De Belgische regering wil verscheidene gascentrales bouwen om het gat te vullen dat de kerncentrales achterlaten.

Fossiele brandstoffen zijn allesbehalve schoon. Zo vallen er volgens onderzoek van Harvard wereldwijd ongeveer acht miljoen doden per jaar als gevolg van luchtverontreiniging door de verbranding van fossiele brandstoffen. Bij ons is Chemelot een grootverbruiker van fossiele brand- en grondstoffen, en dat heeft mogelijk ook gevolgen voor omwonenden. Uit de recent gepubliceerde Kankeratlas van het Integraal Kankercentrum Nederland blijkt dat het aantal gevallen van mesothelioom (asbestkanker), bijzonder hoog ligt in het gebied direct rondom Chemelot. Niet voor niets onderzoekt de provincie of er in Limburg plaats is voor een kleine kerncentrale, die immers niets anders uitstoot dan waterdamp.

Vanwege de oorlog in Oekraïne is intussen tot iedereen doorgedrongen dat de afhankelijkheid van aardgas voor de energievoorziening ook vanuit geopolitiek oogpunt een onverstandige keuze is. Niet voor niets wil een meerderheid van de Nederlanders dat er wordt geïnvesteerd in kernenergie. Onze regering treft dan ook voorbereidingen voor de bouw van twee nieuwe grote kerncentrales in Borssele. We gaan voor leveringszekerheid én schone energie. Op 31 januari is er weer een demonstratie bij Tihange, maar deze keer vóór het openhouden van de centrale. Ik zal erbij zijn, want ik ben van mening veranderd over kernenergie. Het is de veiligste vorm van schone, betrouwbare en betaalbare energie die we kennen, een cruciaal stukje in de energiemix op weg naar daadwerkelijk nul CO₂-uitstoot en nul vieze roetdeeltjes.

Deel dit bericht:

Steun onze burgerbeweging met een donatie!

Nieuwsbrief

Sluit je aan!

Doneer

Steun ons!

Bedrag





Ruimte voor natuur

In een beetje uranium zit enorm veel energie verpakt. Daarom heeft kernenergie maar weinig grondstoffen, weinig mijnbouw en weinig ruimte nodig. Op een industrieterrein valt een kerncentrale onopvallend weg. 

Over de hele levenscyclus legt kernenergie het minste beslag op aardoppervlakte. Dat tonen metastudies aan van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek van de Europese Commissie (JRC) en de Europese Economische Commissie van de Verenigde Naties (UNECE). 

Hoe is dat voor kerncentrales in Nederland? Volgens de Regionale Energie Strategieën (RES) volstaan vier voetbalvelden om via kernenergie meer dan de helft van alle jaarlijkse stroom in Nederland te leveren. 

Meer lezen? 

Wat de RES zegt over ruimtegebruik van energiebronnen 

Studie JRC over ruimtegebruik (p. 51)

Studie UNECE over ruimtegebruik (p. 53)

Een stabiel klimaat

Het IPCC berekende voor alle energiebronnen de CO2-uitstoot voor de hele levenscyclus ( mijnbouw, transport, afval, etc.). Bij kernenergie is dat vergelijkbaar met windenergie., ofwel: 18 keer lager dan bij biomassa en 40 keer lager dan bij aardgas. 

Europa’s landen met een energievoorziening met een lage CO2-uitstoot – Zweden, Frankrijk, Zwitserland – gebruiken dan ook voor een aanzienlijk deel kernenergie, soms in combinatie met waterkrachtcentrales. Helaas is de groeipotentie voor waterkracht beperkt. 

Deze twee bronnen – kernenergie en waterkracht – zijn historisch gezien dan ook de snelste manieren gebleken om schone elektriciteit in grote hoeveelheden op het net te brengen. Zo gebeurde dat bijvoorbeeld in Noorwegen, Zweden, Finland en Canada. 

Meer weten? 

Studie IPCC: CO2-uitstoot levenscyclus voor alle energiebronnen

Zo deden landen het die snel en stevig hun CO2-uitstoot verlaagden

Een schoon milieu

Kerncentrales stoten geen luchtvervuilende stoffen uit. Ook is er minder mijnbouw nodig; gerekend naar de opbrengst gebruikt kernenergie van alle energiebronnen de minste grondstoffen, zowel tijdens de bouw als de productie. Uranium is overvloedig aanwezig. 

Kernafval wordt zorgvuldig afgeschermd van mens en milieu. Finland bouwt aan een faciliteit voor de eindberging met plaats genoeg voor alle hoogradioactief afval van de hele wereld. De restproducten kunnen echter ook in een kerncentrale worden gerecycled.

Meer weten? 

Studie: Laagste grondstoffenverbruik bij kernenergie 

De Correspondent: Hier slaat Finland het kernafval op

Werken aan innovatie

Een keuze voor kernenergie betekent werkgelegenheid. Tijdens de bouw van een kerncentrale zullen duizenden mensen nodig zijn op de bouwplaats. Is de kerncentrale in bedrijf, dan zijn er diverse banen voor uiteenlopende kwalificaties en opleidingsniveaus.

Onze keuze om kernenergie een rol te geven in het klimaatbeleid is omdat het een bewezen techniek is die werkt. Maar innovatie is belangrijk. Niet alleen in de nucleaire technologie, maar ook in andere schaalbare klimaatoplossingen. Er moet extra geld komen voor onderzoek en ontwikkeling.

Voor grote uitdagingen als de overgang naar een CO2-vrije samenleving is het nodig om onze kenniseconomie verder te ontwikkelen. Daarom moeten we blijven inzetten op slimme innovatie met een sociale en duurzame impact.

Brede welvaart voor iedereen

Veel subsidies in het klimaatbeleid zijn gunstig voor grote bedrijven, huiseigenaren of landbezitters. Een eerlijke energietransitie dient echter niet de financiële belangen van een minderheid, maar vooral de algemene belangen van de meerderheid.

Voor een brede welvaart willen we dat de samenleving optimaal profiteert van maatregelen die het klimaat ontzien. Met kerncentrales zorgen we voor een bron van constante energie die de lucht niet vervuilt en ruimte overhoudt voor natuur.

Een kerncentrale is duur voor investeerders, maar goedkoop voor de samenleving. De maatschappelijke opbrengsten zijn aanzienlijk. Wanneer de staat (deels) eigenaar is, vloeien de opbrengsten terug naar de burgers via pensioenfondsen en sociale voorzieningen.

Een taak voor de overheid

Het marktdenken is doorgeschoten. Dat zien we vooral in het energiebeleid. Alles wat goedkoop is en snel geld oplevert voor bedrijven, wordt beloond. Bij zaken van algemeen belang, zoals de energievoorziening, past een sterkere rol van de overheid.

Kerncentrales opereren in een gecentraliseerd systeem op gereguleerde wijze. In een aantal moderne landen waar kernenergie een grote rol in de energiemix speelt, zijn kerncentrales (deels) eigendom van de staat. Denk aan Canada, Zweden en Frankrijk.

Sinds de liberalisering van de Europese energiemarkt in de jaren negentig slaagde geen enkel land erin om de CO2-uitstoot snel te verlagen. De markt zal dat niet doen. Landen die binnen een periode van tien jaar het snelst de CO2-uitstoot omlaag brachten deden dat dankzij een overheid die besloot hoe en waarin te investeren.

Nieuwsbrief

Sluit je aan!

Kernenergie is schoon

Wanneer steenkool, aardgas, olie of biomassa wordt verbrand, vervuilt de lucht. Dat zorgt jaarlijks voor miljoenen dodelijke slachtoffers. Omdat er in een kerncentrale niets wordt verbrand, vervuilt de lucht niet. De ‘rook’ uit een koeltoren is gewoon waterdamp. 

Daarom hoort kernenergie, samen zon en wind, tot de veiligste energiebronnen die we hebben. Dat is ook zo wanneer we de gevolgen van kernongevallen meenemen.

Meer weten? Waarom kernenergie en hernieuwbaar veel veiliger zijn dan fossiel

Kernenergie is compact

Omdat uranium zo boordevol energie zit, heeft kernenergie weinig ruimte nodig. Een brokje uranium ter grootte van 1 pingpongbal is voldoende om iemand in een moderne samenleving te voorzien van alle energie in zijn of haar hele leven. 

Doordat een kerncentrale zoveel geconcentreerde energie levert, kan dat op een klein oppervlakte. Dan is er meer ruimte over voor vrije en ongerepte natuur.

Kernenergie is goedkoop

De bouw van een kerncentrale kost veel geld, maar een centrale gaat heel lang mee. De stroom uit een kerncentrale is daardoor goedkoop voor de burgers. In die elektriciteitsprijs is de verwerking en opslag van kernafval al opgenomen. 

Meer kernenergie is goedkoper dan meer hernieuwbaar, aldus het Planbureau voor de Leefomgeving. Uranium is goedkoop en de centrale kan wel 60 of 80 jaar mee. Als de staat (mede)eigenaar is, profiteert de samenleving nog meer via sociale voorzieningen.

Kernenergie is betrouwbaar

Een moderne samenleving heeft 24 uur per dag stroom nodig, zeker als we elektrisch gaan koken, rijden en verwarmen. Kerncentrales leveren voortdurend CO2-vrije stroom, ongeacht het weer. Tijdens de brandstofwissel en onderhoud ligt de productie even stil.

Overigens kunnen kerncentrales ook flexibele stroom leveren wanneer zon en wind vanuit de politiek de voorkeur krijgen. In Frankrijk gebeurt dat al. Dat maakt de energievoorziening wel onnodig duurder.

Kernenergie is duurzaam

Alle energiebronnen hebben een milieu-impact: er zijn grondstoffen nodig, er is afval, et cetera. De milieu-impact van kernenergie is laag. Een kerncentrale heeft weinig grondstoffen nodig en produceert weinig afval, dat bovendien goed wordt afgeschermd voor mens en natuur. De wetenschappelijke dienst van de Europese Commissie (JRC) heeft bepaald dat kernenergie net zo duurzaam is als zon en wind. 

Over de grondstoffen: wereldwijd is er volop en overal uranium beschikbaar. De voorraad op aarde en in de oceaan is onuitputtelijk. Over het afval: het wordt veiliger opgeslagen dan welk ander industrieel afval ook, en kan bovendien worden gerecycled en als brandstof dienen in nieuwe kernreactoren.  

Kernenergie is CO2-vrij

Bij kernenergie is er geen uitstoot van CO2 of andere broeikasgassen. Dat komt omdat er in een kerncentrale niets wordt verbrand, zoals in centrales voor aardgas, steenkool en biomassa. Het IPCC erkent kernenergie als klimaatoplossing. 

Rekenen we over de hele levenscyclus (mijnbouw, transport, afval, etc.), dan is er bij iedere energiebron CO2-uitstoot. Voor kernenergie is de CO2-uitstoot per eenheid energie vergelijkbaar met windenergie.

Uitstoot CO2 in g/kWh, levenscyclus (bron: IPCC)

Wind

0

Kern

0

Zon

0

Biomassa

0

Aardgas

0

Steenkool

0